Πισκάτορ, Έρβιν

(Piscator, Ουλμ 1893 – Σταρνμπεργκ, Βαυαρία 1966). Γερμανός σκηνοθέτης του θεάτρου. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Μονάχου και εργάστηκε ως ηθοποιός στο Hoftheater της ίδιας πόλης. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, κατά τον οποίο ήταν μαχητής στο μέτωπο και ηθοποιός στις παραστάσεις για το στρατό, ωρίμασε την προσωπικότητά του, κατευθύνοντάς την προς ένα θέατρο έτοιμο να δεχτεί τις καινούργιες πολιτικοκοινωνικές τάσεις. Το 1919 άνοιξε στο Κένιξμπεργκ το πρώτο του θέατρο, Das Tribunal, που δεν γνώρισε όμως επιτυχία. Στο Βερολίνο, το 1920, δοκίμασε τη συνταγή ενός προλεταριακού θεάτρου, φανερή αντίδραση προς την αστική τέχνη. Αφού διεύθυνε, το 1923-24, το Centrale-Theater πήγε στη Volksbühne, όπου είχε την ευκαιρία να εφαρμόσει στην πράξη τις σκηνοθετικές απόψεις του. Το Παρ’ όλα ταύτα (παίχτηκε το 1925) ήταν το πρώτο παράδειγμα σκηνοθεσίας που ακολουθούσε την τεχνική του ρεπορτάζ. Επρόκειτο για ένα είδος επιθεώρησης, της οποίας τα κείμενα ήταν άρθρα εφημερίδων, ιστορικά ντοκουμέντα, μανιφέστα κλπ., σχετικά με τις πολιτικές περιπέτειες που έζησε η Γερμανία από το 1914 έως το 1918. Ο Π. χρησιμοποίησε σκηνές απαγγελίας και προβολές, που έπαιζαν το ρόλο του αρχαίου χορού. Το 1926 ανέβασε τους Ληστές του Σίλερ επιβάλλοντας στο έργο μια πολιτικό-κοινωνική ερμηνεία στενής επικαιρότητας. Με την ίδια ελευθερία ανέβασε τοΘύελλα στη χώρα του θεού (1927) του Ε. Βελκ, που θεωρήθηκε υπερβολικά επαναστατικό από τη διεύθυνση του θεάτρου. Τότε ο Π. ίδρυσε την Piscatorbühne (Σκηνή του Πισκάτορ), που εγκαινιάστηκε το 1927 με το Όπα, ζούμε! του Τόλερ, στο οποίο το θέατρο και ο κινηματογράφος ενώθηκαν πραγματικά σε ένα σύνολο απόλυτης τελειότητας. Η τελευταία παράσταση της Piscatorbühne ήταν Ο γενναίος στρατιώτης Σβέικ (1928), στη διασκευή του Μπρεχτ από το έργο του Χάσεκ. Με την επικράτηση του ναζισμού, ο Π. έφυγε στο Παρίσι και αργότερα, το 1939, στη Νέα Υόρκη, όπου ίδρυσε την πιο ενδιαφέρουσα αμερικανική θεατρική σχολή (The Dramatic Workshop). Μετά τον πόλεμο γύρισε στη Γερμανία και συνέχισε τη σκηνοθετική του εργασία, ανεβάζοντας, μεταξύ άλλων, τον Αντιπρόσωπο (1963), του Χόχουτ. Έχει γράψει επίσης ένα βιβλίο, Το πολιτικό θέατρο (1929), στο οποίο, εκτός από τις ιδέες του περί θεάτρου, αναλύει εξονυχιστικά και όλες τις σκηνοθετικές του εργασίες έως το 1928. Το προφίλ του Έρβιν Πισκάτορ, Γερμανού σκηνοθέτη του θεάτρου, σε προβολή πάνω στη σκηνή του έργου « Όπα, ζούμε!» του Ερνστ Τόλερ.